Κρίσιμες αποφάσεις για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και τη στήριξη της Ουκρανίας καλούνται να λάβουν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, με βασικό ζητούμενο τη χρηματοδότηση του Κιέβου για την περίοδο 2026–2027. Η ανάγκη εξεύρεσης λύσης θεωρείται επείγουσα, καθώς χωρίς πρόσθετη στήριξη η Ουκρανία ενδέχεται να αντιμετωπίσει σοβαρό δημοσιονομικό πρόβλημα από τον Μάρτιο, εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου με τη Ρωσία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει τη χορήγηση δανείου ύψους 90 δισ. ευρώ για τα επόμενα δύο χρόνια, εξετάζοντας δύο εναλλακτικές διαδρομές: τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στην Ευρώπη ή την έκδοση κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού. Η πρώτη επιλογή προσκρούει στη σθεναρή αντίδραση του Βελγίου, το οποίο φιλοξενεί μέσω του χρηματοπιστωτικού οργανισμού Euroclear το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω περιουσιακών στοιχείων.
Ο Βέλγος πρωθυπουργός εκφράζει ανησυχία για τον κίνδυνο ρωσικών αντιποίνων, επικαλούμενος και την αγωγή που έχει καταθέσει η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας κατά του Euroclear. Υπό αυτό το πρίσμα, η βελγική πλευρά ζητά απεριόριστες οικονομικές και νομικές εγγυήσεις από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, καθώς και ένα κοινό σύστημα συλλογικών εγγυήσεων που θα λειτουργεί ως «ασπίδα» έναντι ενδεχόμενων κινδύνων. Οι απαιτήσεις αυτές αντιμετωπίζονται από αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως υπερβολικές, γεγονός που δυσκολεύει τη συναίνεση.
Παράλληλα, στο τραπέζι βρίσκεται και η επιλογή του κοινού δανεισμού, την οποία το Βέλγιο φαίνεται να προκρίνει ως εναλλακτική. Ωστόσο, η έκδοση κοινού χρέους προϋποθέτει ομοφωνία, κάτι που θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο, δεδομένης της αντίθεσης χωρών όπως η Ουγγαρία, αλλά και των επιφυλάξεων των λεγόμενων «φειδωλών» κρατών της Βόρειας Ευρώπης. Ως διέξοδος προτείνεται η επίκληση του άρθρου 122 της Συνθήκης της Ε.Ε. για έκτακτες ανάγκες, ώστε να παρακαμφθεί η απαίτηση ομοφωνίας, επιλογή που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για τη διατήρηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Οι διαφωνίες δεν περιορίζονται στη διαδικασία, αλλά επεκτείνονται και στις πολιτικές συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης. Ορισμένα κράτη-μέλη εκφράζουν φόβους ότι η έκδοση κοινού χρέους θα δημιουργήσει νέο προηγούμενο, επηρεάζοντας τον μελλοντικό επταετή ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Στο πλευρό του Βελγίου φέρονται να τάσσονται το τελευταίο διάστημα η Βουλγαρία, η Μάλτα και η Ιταλία, με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι να ζητά διερεύνηση εναλλακτικών λύσεων και να διαδραματίζει ρόλο-κλειδί στις ισορροπίες της Συνόδου.
Το ευρωπαϊκό δίλημμα εντείνεται από το γεγονός ότι η χρηματοδότηση της Ουκρανίας συνδέεται άμεσα με το μήνυμα ενότητας που επιδιώκει να εκπέμψει η Ένωση. Σύμφωνα με την Κομισιόν, το προτεινόμενο δάνειο θα ενεργοποιηθεί από την 1η Απριλίου και θα εκταμιευθεί σε δόσεις, με την αποπληρωμή να συνδέεται με ενδεχόμενες πολεμικές αποζημιώσεις από τη Ρωσία, ώστε να μη θεωρηθεί δήμευση των παγωμένων κεφαλαίων. Ωστόσο, η ερμηνεία αυτή δεν συμμερίζεται από το Βέλγιο, το οποίο επιμένει στις δικλίδες ασφαλείας.
Η Σύνοδος πραγματοποιείται, τέλος, υπό την πίεση μαζικών αγροτικών κινητοποιήσεων στις Βρυξέλλες, με χιλιάδες τρακτέρ στους δρόμους, ενόψει της συζήτησης για τη συμφωνία Mercosur. Οι διαμαρτυρίες προσθέτουν έναν ακόμη παράγοντα έντασης σε μια συνεδρίαση που αναμένεται να κρίνει όχι μόνο τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, αλλά και τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών προκλήσεων.
Σύνταξη: offnetwork.gr — Διασταύρωση πληροφοριών από Kathimerini, Reuters, Politico EU, Euractiv