Ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Μάικλ Ο’Φλάχερτι, απηύθυνε σήμερα (Πέμπτη 10/7) έκκληση προς τα μέλη του Ελληνικού Κοινοβουλίου να απορρίψουν την τροπολογία που προβλέπει την αναστολή καταγραφής των αιτήσεων ασύλου για όσους φθάνουν με πλωτά μέσα από τη Βόρεια Αφρική, καθώς και τον άμεσο επαναπατρισμό τους στη χώρα καταγωγής χωρίς καμία καταγραφή.
Όπως υπογράμμισε, «η πρόταση αυτή θα νομιμοποιούσε την επιστροφή ανθρώπων σε συνθήκες όπου ενδέχεται να υποστούν βασανιστήρια ή άλλες σοβαρές παραβιάσεις» – παραβιάζοντας έτσι δεσμεύσεις που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τη Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
Περαιτέρω, ο κ. Ο’Φλάχερτι αναφέρθηκε στα επιπρόσθετα μέτρα –σύλληψη και κράτηση όλων όσοι εμπίπτουν στην τροπολογία– που ανακοίνωσε χθες ο πρωθυπουργός. «Αν εφαρμοστούν, θα εγείρουν επιπλέον ζητήματα συμβατότητας με το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων», προειδοποίησε.
Παρά την αναγνώριση των αυξανόμενων αφίξεων στη Γαύδο και την Κρήτη τους τελευταίους έξι μήνες, ο Επίτροπος τόνισε ότι η έλλειψη εγκαίρως αναπτυγμένων υποδομών υποδοχής ήταν ο κύριος λόγος για την πίεση. «Όσα μέτρα και αν ληφθούν, πρέπει να διασφαλίζουν σεβασμό στα διεθνή νομικά πλαίσια, ατομική και αποτελεσματική αξιολόγηση προστασίας και πρόσβαση σε ουσιαστική υποστήριξη για όσους δικαιούνται διεθνή προστασία».
Σοβαρές ενστάσεις διατύπωσε επίσης ο πρώην υπουργός και καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Ευάγγελος Βενιζέλος, επισημαίνοντας ότι η επίκληση του άρθρου 15 της ΕΣΔΑ θα πρέπει να είναι «προσωρινή, αυστηρά περιορισμένη και υπό δικαστική εποπτεία», καθώς διαφορετικά τίθεται σε κίνδυνο το κράτος δικαίου.
Την ίδια ώρα, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες τόνισε ότι το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου είναι θεμελιώδες και κατοχυρώνεται σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο, «για κάθε άτομο, ανεξαρτήτως του τρόπου άφιξής του». Υπενθύμισε ότι η επιστροφή ανθρώπων σε χώρες όπου κινδυνεύουν παραβιάζει την αρχή της μη επαναπροώθησης, και πρόσθεσε πως, ενώ τα κράτη δικαίωμα να επιστρέψουν όσους απορρίπτονται μετά από διαδικασία ασύλου, αυτό πρέπει να γίνεται μόνο μετά από πλήρη αξιολόγηση.
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες χαρακτήρισε «προδήλως παράνομη» την αναστολή πρόσβασης στο άσυλο, επισημαίνοντας ότι «η επίκληση αυξημένων ροών δεν δικαιολογεί την αδυναμία της Ελλάδας να διασφαλίσει θεμελιώδη δικαιώματα». Το Σώμα ζητά την άμεση ανάκληση της διάταξης, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα διαθέτει την τεχνογνωσία να οργανώσει ένα ευέλικτο σύστημα ασύλου και ότι αναμένεται σχετική απόφαση από το ΕΔΔΑ επί των μέτρων του Μαρτίου 2020.