Μια νέα γαλλική επιστημονική μελέτη ρίχνει φως στις ασθένειες που έπληξαν τον στρατό του Ναπολέοντα κατά την ολέθρια υποχώρηση από τη Ρωσία το 1812, αποκαλύπτοντας ότι δύο παθογόνα η παρατυφοειδής και ο υποτροπιάζων πυρετός είχαν συμβάλει στην εξάντληση και τη μαζική θνησιμότητα των στρατιωτών.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Current Biology, βασίστηκε σε DNA που εξήχθη από τα δόντια 13 Γάλλων στρατιωτών οι οποίοι είχαν ταφεί σε ομαδικό τάφο στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Τα ευρήματα αποκάλυψαν ίχνη βακτηρίων που προκαλούν παρατυφοειδή πυρετό, ο οποίος μεταδίδεται μέσω μολυσμένων τροφίμων ή νερού, και υποτροπιάζοντα πυρετό, που μεταδίδεται από ψείρες του σώματος.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή Νικολά Ρασκοβάν του Ινστιτούτου Παστέρ στο Παρίσι, τα αποτελέσματα προσθέτουν νέα διάσταση στην ιστορική αφήγηση: «Παρότι το ψύχος, η πείνα και ο τύφος θεωρούνταν ως οι βασικές αιτίες θανάτου, η μελέτη μας δείχνει ότι και άλλες λοιμώξεις συνεισέφεραν σημαντικά στην αποδυνάμωση του στρατού».
Από τα δείγματα, τέσσερις στρατιώτες βρέθηκαν θετικοί στον παρατυφοειδή πυρετό και δύο στον υποτροπιάζοντα πυρετό, με τα συμπτώματα πυρετός, πονοκέφαλος, αδυναμία και διάρροια να ταιριάζουν με ιστορικές περιγραφές της εποχής. Η ομαδική ταφή στο Βίλνιους, που εντοπίστηκε το 2001, εκτιμάται ότι περιέχει τα λείψανα 2.000 έως 3.000 στρατιωτών της Μεγάλης Στρατιάς.
Η νέα έρευνα συμπληρώνει προηγούμενη μελέτη του 2006 που είχε εντοπίσει ίχνη τύφου και πυρετού χαρακωμάτων στα ίδια κατάλοιπα. Το σύνολο των ευρημάτων υποδεικνύει ότι οι δυνάμεις του Ναπολέοντα αντιμετώπισαν πολλαπλές ταυτόχρονες επιδημίες, πέρα από τις ήδη γνωστές κακουχίες του ρωσικού χειμώνα και την έλλειψη ανεφοδιασμού.
Η επιστημονική ομάδα επισημαίνει ότι η ανάλυση αρχαίου DNA αποτελεί πλέον κρίσιμο εργαλείο για την κατανόηση ιστορικών γεγονότων, επιτρέποντας στους ερευνητές να επαληθεύουν υποθέσεις και να αναπλάθουν με ακρίβεια την ιατρική και κοινωνική πραγματικότητα του παρελθόντος.