Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι από την 1η Ιανουαρίου 2027 θα τεθεί σε εφαρμογή ο νέος κανονισμός ΣΕΔΕ ΙΙ (Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών), ο οποίος θα επιβάλει «πράσινο φόρο» στα ορυκτά καύσιμα – βενζίνη, πετρέλαιο και φυσικό αέριο που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές, στα κτίρια και στις μικρές βιομηχανίες. Στόχος είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 42% έως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 2005, στο πλαίσιο του πακέτου «Fit for 55» για την απανθρακοποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Η Κομισιόν αναγνωρίζει ότι το νέο μέτρο θα επιβαρύνει νοικοκυριά και επιχειρήσεις, γι’ αυτό και προτείνει επτά δράσεις για την απορρόφηση των κοινωνικών και οικονομικών πιέσεων. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων συνοχής για επενδύσεις σε δίκτυα και αποθήκευση ενέργειας, η απλοποίηση της αδειοδότησης έργων ΑΠΕ, η σύναψη διμερών συμβολαίων προμήθειας ενέργειας και η μείωση της ενεργειακής φορολογίας. Όπως τόνισε ο επίτροπος Ενέργειας Γιόργκενσεν, «οι τιμές παραμένουν υψηλότερες από εκείνες των ανταγωνιστών μας, και οι πολίτες χρειάζονται άμεση ανακούφιση».
Η εφαρμογή του ΣΕΔΕ ΙΙ αναμένεται να κοστίσει στην Ελλάδα περίπου 1 δισ. ευρώ ετησίως την περίοδο 2027-2032, με περισσότερες από 150.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και 1,5 εκατομμύριο νοικοκυριά να επηρεάζονται άμεσα. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Ενεργειακής και Κλιματικής Πολιτικής (IEECP), οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα επιβαρυνθούν με 2 έως 3 δισ. ευρώ συνολικά, ενώ για τα νοικοκυριά το επιπλέον κόστος εκτιμάται μεταξύ 833 εκατ. και 1,6 δισ. ευρώ.
Οι αυξήσεις αναμένεται να πλήξουν κυρίως τις μεταφορές: ένα μικρό φορτηγό θα επιβαρυνθεί κατά περίπου 500 ευρώ ετησίως, τα μεγάλα φορτηγά έως 3.800 ευρώ, ενώ τα ταξί θα δουν αύξηση γύρω στα 900 ευρώ τον χρόνο. Η τιμή του άνθρακα, που σήμερα βρίσκεται στα 45 ευρώ/τόνο, θα προσθέσει περίπου 102 ευρώ ανά κυβικό στη βενζίνη και 113 ευρώ στο πετρέλαιο κίνησης, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών.
Για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων, η Ε.Ε. έχει δημιουργήσει το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο ύψους 65 δισ. ευρώ, με τη συμμετοχή των κρατών-μελών κατά 25%. Το ταμείο θα χρηματοδοτήσει προγράμματα στήριξης ευάλωτων νοικοκυριών, αναβαθμίσεις ενεργειακής αποδοτικότητας και μέτρα βιώσιμης κινητικότητας. Ωστόσο, πολλοί φορείς εκφράζουν ανησυχία ότι οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή και οι διακυμάνσεις των τιμών CO₂ μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω πίεση στις τιμές ενέργειας και στη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.