Μία από τις πιο αιματηρές αστυνομικές επιχειρήσεις στην πρόσφατη ιστορία της Βραζιλίας σημειώθηκε την Τρίτη (28/10) στο Ρίο ντε Τζανέιρο, αφήνοντας πίσω τουλάχιστον 60 ύποπτους και τέσσερις αστυνομικούς νεκρούς. Η επιχείρηση, στην οποία συμμετείχαν περίπου 2.500 αστυνομικοί με ελικόπτερα και τεθωρακισμένα, είχε ως στόχο τη διαβόητη συμμορία Red Command, που δρα στις φαβέλες Complexo de Alemao και Penha.
Σύμφωνα με τις αρχές, 81 ύποπτοι συνελήφθησαν, ενώ κατασχέθηκαν 93 τουφέκια και περισσότερα από 500 κιλά ναρκωτικών. Ο κυβερνήτης του Ρίο, Κλαούντιο Κάστρο, χαρακτήρισε την επιχείρηση «τη μεγαλύτερη στην ιστορία της πόλης», δηλώνοντας ότι «οι επιθέσεις εναντίον των αστυνομικών δεν θα μείνουν ατιμώρητες». Παράλληλα, βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατέγραψαν φλόγες, καπνό και πυροβολισμούς μέσα στις φτωχογειτονιές, όπου η κατάσταση θύμιζε εμπόλεμη ζώνη.
Η εγκληματική οργάνωση Red Command, που γεννήθηκε στις φυλακές του Ρίο, έχει επεκτείνει τα τελευταία χρόνια τον έλεγχό της σε πολλές φαβέλες. Κατά τη διάρκεια της έφοδου εντοπίστηκαν δεκάδες όπλα και εκατοντάδες κιλά κοκαΐνης. Παρά την έκταση της επιχείρησης, ειδικοί εκτιμούν ότι τέτοιου είδους δράσεις παραμένουν αναποτελεσματικές, καθώς πλήττουν τα χαμηλότερα επίπεδα των δικτύων, αφήνοντας ανέγγιχτους τους πραγματικούς αρχηγούς. «Οι αριθμοί των θυμάτων θυμίζουν πολεμική σύγκρουση», σχολίασε ο κοινωνιολόγος Λουίς Φλάβιο Σαπόρι από το Καθολικό Πανεπιστήμιο Minas Gerais.
Η επιδρομή προκάλεσε εκτεταμένες αντιδράσεις. Μέλη συμμοριών κατέλαβαν περισσότερα από 70 λεωφορεία, τα οποία χρησιμοποίησαν ως οδοφράγματα, προκαλώντας σοβαρές ζημιές και παράλυση των μετακινήσεων. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών εξέφρασε «σοκ και αποτροπιασμό» για τη μαζική βία, ζητώντας ανεξάρτητη έρευνα. Αντίστοιχα, η Human Rights Watch έκανε λόγο για «τεράστια τραγωδία» και κάλεσε τις εισαγγελικές αρχές να ερευνήσουν τις συνθήκες κάθε θανάτου.
Η επιχείρηση είχε άμεσες επιπτώσεις και στην καθημερινότητα των πολιτών: 46 σχολεία έκλεισαν, ενώ το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Ρίο ακύρωσε τα βραδινά του μαθήματα, καλώντας φοιτητές και προσωπικό να βρουν καταφύγιο. Στην περιοχή Penha, το πρακτορείο AFP κατέγραψε σκηνές όπου αστυνομικοί φρουρούσαν δεκάδες νεαρούς που κάθονταν στο πεζοδρόμιο με σκυμμένα κεφάλια, ενώ κάτοικοι δήλωναν τρομοκρατημένοι βλέποντας σορούς να στοιβάζονται στις γειτονιές τους.
«Ζούμε μέσα στον φόβο και την αβεβαιότητα. Δεν έχουμε συγκοινωνίες, δεν μπορούμε να γυρίσουμε στα σπίτια μας», ανέφερε συγκλονισμένη η 70χρονη Ρετζίνα Πινέιρο, κάτοικος της Penha. Οι φαβέλες του Ρίο, επί δεκαετίες θέατρο αιματηρών συγκρούσεων μεταξύ αστυνομίας και εγκληματικών οργανώσεων, βιώνουν ξανά τη βία που στοιχίζει εκατοντάδες ζωές κάθε χρόνο στη Βραζιλία.