Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) επανέρχεται με προτάσεις που θυμίζουν την εποχή των μνημονίων, καλώντας τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να «αναθεωρήσουν» το κοινωνικό τους συμβόλαιο. Σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 4 Νοεμβρίου, η Ευρώπη αντιμετωπίζει τον κίνδυνο εκρηκτικής αύξησης του δημοσίου χρέους, με το Ταμείο να εισηγείται περιορισμό κοινωνικών δαπανών και αναδιάρθρωση υπηρεσιών όπως οι συντάξεις, η εκπαίδευση και η υγεία.
Το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι, χωρίς μεταρρυθμίσεις στις αγορές και στα δημοσιονομικά, το μέσο επίπεδο χρέους στην ΕΕ μπορεί να διπλασιαστεί στο 130% του ΑΕΠ έως το 2040. Προτείνει, μεταξύ άλλων, τη διάκριση ανάμεσα σε «βασικές» και «premium» δημόσιες υπηρεσίες μια σύσταση που μεταφράζεται σε περιορισμό της καθολικής πρόσβασης.
Αναλυτές εκτιμούν ότι οι προτάσεις αυτές οδηγούν σε «αποδόμηση του ευρωπαϊκού κράτους πρόνοιας», ενώ αξιωματούχοι των Βρυξελλών εμφανίζονται διχασμένοι. Ο επίτροπος Οικονομικών Μάαρτεν Βέργουεϊ δήλωσε ότι «οι περισσότερες προτάσεις του ΔΝΤ βρίσκονται ήδη στο τραπέζι», γεγονός που δείχνει ότι οι Βρυξέλλες δεν απορρίπτουν το σενάριο περικοπών.
Ωστόσο, ευρωπαίοι οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι η αργή ανάπτυξη και όχι οι κοινωνικές δαπάνες είναι αυτή που εντείνει τους δείκτες χρέους. Η δρ. Μαρία Δεμερτζή (Conference Board Europe) τονίζει πως «η τόνωση της ανάπτυξης μπορεί να εξαλείψει την ανάγκη για περικοπές στο κράτος πρόνοιας», ενώ υποστηρίζει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που προτείνει η έκθεση Ντράγκι για μια ανταγωνιστική και κοινωνικά βιώσιμη Ευρώπη.
Στο ίδιο πνεύμα, ο αναλυτής Σεμπάστιαν Μανγκ (New Economics Foundation) προειδοποιεί ότι το ΔΝΤ υποτιμά τον δημοσιονομικό κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής, η οποία μπορεί να καταστρέψει υποδομές και να αυξήσει το κόστος δανεισμού. Προτείνει, αντί για περικοπές, να υιοθετηθεί μια «πράσινη δημοσιονομική στρατηγική», με επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές και καθαρές τεχνολογίες.
Από την πλευρά της, η Μέρι ΜακΚόι του European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions υπενθυμίζει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο έχει αποδεδειγμένα ενισχύσει την ανάπτυξη και τη συνοχή των κρατών-μελών. Όπως σημειώνει, «οι κοινωνικές επενδύσεις δεν είναι κόστος, αλλά μοχλός παραγωγικότητας και ανθεκτικότητας».
Η έκθεση του ΔΝΤ αναζωπυρώνει τη συζήτηση για το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας: ανάμεσα στην πίεση για δημοσιονομική πειθαρχία και στην ανάγκη για κοινωνική συνοχή, η ΕΕ καλείται να αποδείξει αν μπορεί να υπερασπιστεί το δικό της μοντέλο ανάπτυξης εκείνο που συνδυάζει οικονομική σταθερότητα και κοινωνική δικαιοσύνη.