Σε τροχιά εφαρμογής μπαίνει το επόμενο διάστημα η μεταρρύθμιση που αλλάζει ριζικά το καθεστώς λειτουργίας των ΚΤΕΛ, καθώς η κυβέρνηση προχωρά στη θέσπιση διαγωνισμών για την ανάθεση των υπεραστικών και αστικών γραμμών, τερματίζοντας το σύστημα των απευθείας αναθέσεων χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα.
Η αλλαγή απορρέει από ευρωπαϊκή οδηγία του 2007, η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο το 2022 αλλά μέχρι σήμερα παρέμενε ανεφάρμοστη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ζητά την προκήρυξη ανοιχτών διαγωνισμών για τις δημόσιες συγκοινωνίες, με σαφές χρονοδιάγραμμα συμμόρφωσης, καθώς η μεταρρύθμιση συνδέεται άμεσα με ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης. Τυχόν καθυστέρηση ενδέχεται να επιφέρει κυρώσεις.
Σήμερα, τα ΚΤΕΛ λειτουργούν ως ιδιωτικοί συνεταιρισμοί ιδιοκτητών λεωφορείων, παρέχοντας δημόσιες συγκοινωνιακές υπηρεσίες σε επίπεδο νομού, με αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης των γραμμών που τους έχουν ανατεθεί. Το νέο μοντέλο καταργεί αυτό το μονοπωλιακό καθεστώς και εισάγει ανταγωνιστικές διαδικασίες επιλογής παρόχου.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, μετά από διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες, διαμορφώνεται φόρμουλα που προβλέπει δύο διαγωνισμούς ανά περιφέρεια: έναν για τα αστικά και έναν για τα υπεραστικά δρομολόγια. Η λύση αυτή επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην απαίτηση της Κομισιόν για συγκέντρωση έργου και στον φόβο της ελληνικής πλευράς ότι πανελλαδικοί ή υπερσυγκεντρωτικοί διαγωνισμοί θα ευνοούσαν μεγάλα ξένα σχήματα.
Έντονη ανησυχία καταγράφεται στους ιδιοκτήτες των ΚΤΕΛ, οι οποίοι εκτιμούν ότι πολυεθνικές εταιρείες με ισχυρό κεφάλαιο, εκτεταμένο στόλο και τεχνογνωσία ενδέχεται να αποκτήσουν πλεονέκτημα έναντι των μικρότερων τοπικών σχημάτων. Ως απάντηση, στο τραπέζι βρίσκεται η συνένωση των ΚΤΕΛ σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητά τους στους διαγωνισμούς.
Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι η μεταρρύθμιση αγγίζει ευαίσθητες τοπικές ισορροπίες, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες ΚΤΕΛ διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με τις τοπικές κοινωνίες και το πολιτικό σύστημα. Παρότι δεν αναμένονται επιπτώσεις στο επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες, στο κυβερνητικό επιτελείο εκτιμάται ότι η μετάβαση απαιτεί προσεκτικό χειρισμό και εκτενή διάλογο.
Στο πλαίσιο αυτό, βρίσκονται σε εξέλιξη ενημερωτικές επαφές με τους φορείς των ΚΤΕΛ, με στόχο αφενός την πλήρη αποσαφήνιση των ευρωπαϊκών απαιτήσεων και αφετέρου τη διερεύνηση των νομικών και τεχνικών δυνατοτήτων συνεργασιών. Κυβερνητικές πηγές υπογραμμίζουν ότι ο τελικός στόχος είναι η διαφάνεια, η συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο και η βελτίωση των υπηρεσιών μεταφοράς, χωρίς αιφνιδιασμούς και με ελεγχόμενη μετάβαση στο νέο καθεστώς.
Σύνταξη: offnetwork.gr — Διασταύρωση πηγών από Kathimerini, ευρωπαϊκά έγγραφα, κυβερνητικές πηγές.