Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προετοιμάζει τη μετάβαση στο ψηφιακό ευρώ, ένα δημόσιο και ασφαλές ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής, που φιλοδοξεί να μεταφέρει τα πλεονεκτήματα των μετρητών στον ψηφιακό κόσμο. Αν όλα εξελιχθούν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, η πειραματική λειτουργία του νέου νομίσματος θα ξεκινήσει το 2027, με πλήρη κυκλοφορία έως το 2029.
Από τα μετρητά στο ψηφιακό δημόσιο χρήμα
Το σχέδιο του ψηφιακού ευρώ, γνωστό και ως CBDC (Central Bank Digital Currency), στοχεύει να προσφέρει στους Ευρωπαίους πολίτες τη δυνατότητα πληρωμών online και offline, χωρίς εξάρτηση από ιδιωτικούς παρόχους όπως Visa, Mastercard ή Apple Pay.
«Θέλουμε οι πολίτες να διατηρήσουν την ελευθερία να πληρώνουν με δημόσιο χρήμα, όπως σήμερα με τα μετρητά», ανέφερε εκπρόσωπος της ΕΚΤ.
Σε αντίθεση με τα κρυπτονομίσματα ή τα stablecoins, το ψηφιακό ευρώ θα έχει κρατική εγγύηση και σταθερή αξία, εξασφαλίζοντας αξιοπιστία, ιδιωτικότητα και καθολική αποδοχή σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.
Ιδιωτικότητα και προσβασιμότητα
Η ΕΚΤ δεσμεύεται ότι δεν θα έχει πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, καθώς οι συναλλαγές θα είναι ψευδωνυμοποιημένες. Οι offline πληρωμές θα προσφέρουν επίπεδο ιδιωτικότητας αντίστοιχο με των μετρητών γνωστές μόνο στους δύο συναλλασσόμενους.
Το νέο ψηφιακό μέσο θα είναι δωρεάν για βασική χρήση και καθολικά αποδεκτό. Οι πολίτες θα μπορούν να προμηθεύονται τα ψηφιακά ευρώ μέσω τραπεζών ή ταχυδρομείων, να τα αποθηκεύουν σε ψηφιακά πορτοφόλια ή κάρτες και να τα χρησιμοποιούν ακόμη και χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο.
Η ΕΚΤ έχει ενσωματώσει πρόνοιες για προσβασιμότητα όλων των πολιτών, ακόμη και όσων δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό ή ψηφιακές δεξιότητες, με φυσικά σημεία υποστήριξης και προσαρμοσμένες διεπαφές για άτομα με αναπηρίες.
Προκλήσεις και αντιδράσεις
Παρά τη στήριξη της Λαγκάρντ και των ευρωπαϊκών θεσμών, το σχέδιο αντιμετωπίζει αντιδράσεις από τις εμπορικές τράπεζες, που φοβούνται απώλεια μεριδίου στις υπηρεσίες πληρωμών, καθώς και πολιτικές αντιρρήσεις για την πιθανή επιρροή της ΕΚΤ στα δεδομένα των πολιτών.
Ορισμένοι ευρωβουλευτές ζητούν πιο περιορισμένη εκδοχή, ενώ το κόστος ανάπτυξης έως το 2029 εκτιμάται σε 1,3 δισ. ευρώ, με ετήσια λειτουργικά έξοδα περί τα 320 εκατ. ευρώ.
Παρά τα εμπόδια, η ΕΚΤ θεωρεί το ψηφιακό ευρώ «αναγκαίο βήμα» για τη διασφάλιση της νομισματικής κυριαρχίας της Ευρώπης και τη μείωση της εξάρτησης από αμερικανικές πλατφόρμες πληρωμών.