Σοβαρή δημογραφική πρόκληση αναμένεται να αντιμετωπίσει η Αθήνα τις επόμενες δεκαετίες, καθώς, σύμφωνα με ανάλυση της Oxford Economics, προβλέπεται να εξελιχθεί στη πιο γερασμένη μεγάλη πόλη της Ευρώπης έως το 2050. Η ελληνική πρωτεύουσα εκτιμάται ότι θα καταγράψει τη μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, η οποία θα ξεπεράσει το 30%, σε ένα περιβάλλον ήδη επιβαρυμένο από στεγαστική κρίση και χαμηλούς ρυθμούς οικονομικής ανανέωσης.
Η μελέτη επισημαίνει ότι οι μεγάλες πόλεις της Ευρώπης βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο καμπής. Παρά την αύξηση του συνολικού πληθυσμού τους κατά 19% τα τελευταία 25 χρόνια, η δυναμική αυτή εξασθενεί. Έως το 2050, η πληθυσμιακή αύξηση των πόλεων προβλέπεται να περιοριστεί σε μόλις 4,9%, ενώ σχεδόν το 60% των μεγάλων αστικών κέντρων θα διαθέτει μικρότερο πληθυσμό σε ηλικία εργασίας σε σύγκριση με το 2025.
Ιδιαίτερα έντονη εμφανίζεται η τάση στη Νότια Ευρώπη. Πόλεις όπως η Αθήνα, η Λισσαβώνα, το Πόρτο, το Μιλάνο και η Ρώμη αναμένεται να βιώσουν σημαντική συρρίκνωση του ενεργού πληθυσμού τους, γεγονός που υπογραμμίζει ότι το δημογραφικό πρόβλημα δεν αφορά πλέον μόνο τις αγροτικές περιοχές αλλά επεκτείνεται και στα μεγάλα αστικά κέντρα. Η Oxford Economics κατατάσσει την Αθήνα στην πρώτη θέση αυτής της αρνητικής εξέλιξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Παράλληλα, η δημογραφική γήρανση επιβαρύνεται από τη στεγαστική κρίση. Οι τιμές των κατοικιών στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί κατακόρυφα την τελευταία δεκαετία, με σχεδόν το ένα τρίτο των μεγάλων πόλεων να καταγράφει υπερδιπλασιασμό τιμών. Οι αγορές του ευρωπαϊκού Νότου, μεταξύ αυτών η Αθήνα, η Μαδρίτη, η Λισσαβώνα και το Μιλάνο, παρουσιάζουν ιδιαίτερα απότομες αυξήσεις, γεγονός που επηρεάζει την προσέλκυση και παραμονή νεότερων ηλικιακών ομάδων.
Η μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας αναμένεται να ασκήσει έντονες πιέσεις στις αγορές εργασίας, αυξάνοντας το κόστος για τις επιχειρήσεις και περιορίζοντας την ανταγωνιστικότητα των πόλεων. Όπως επισημαίνει η Oxford Economics, λιγότεροι εργαζόμενοι δυσχεραίνουν την αναβάθμιση δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού, τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Ταυτόχρονα, οι δημογραφικές μεταβολές δημιουργούν αυξημένες δημοσιονομικές πιέσεις. Η συρρίκνωση της φορολογικής βάσης σε συνδυασμό με την αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων ενισχύει τη ζήτηση για υγειονομική περίθαλψη και κοινωνικές υπηρεσίες, περιορίζοντας τους διαθέσιμους πόρους για επενδύσεις σε υποδομές, καινοτομία και ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού.
Η εικόνα που σκιαγραφείται για την Αθήνα έως το 2050 αποτυπώνει μια σύνθετη πρόκληση, όπου το δημογραφικό, η στεγαστική κρίση και η οικονομική βιωσιμότητα αλληλεπιδρούν, καθιστώντας τη γήρανση του πληθυσμού κεντρικό ζήτημα για τον μελλοντικό σχεδιασμό της πόλης.
Σύνταξη: offnetwork.gr — Διασταύρωση πληροφοριών από Kathimerini, Oxford Economics, ευρωπαϊκά στατιστικά στοιχεία.