Τους τελευταίους μήνες το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας συνέταξε ανάλυση για τα θανατηφόρα εργατικά δυστυχήματα στην Ελλάδα κατά τα έτη 2023–2024, αναδεικνύοντας την επιβλαβή επίδραση της θερμικής καταπόνησης στην ασφάλεια των εργαζομένων. Τα ευρήματα πρόκειται να δημοσιευθούν σύντομα.
Ο διευθυντής του FAME Lab, Δρ Ανδρέας Φλουρής, εξηγεί ότι τα αποτελέσματα «καταρρίπτουν τον μύθο ότι ο Έλληνας αντέχει τη ζέστη» και προειδοποιεί πως χωρίς προληπτικά μέτρα οι θάνατοι στους χώρους εργασίας θα αυξηθούν δραματικά.
Η ανάλυση βασίστηκε στα δεδομένα της ανεξάρτητης έρευνας της ΟΣΕΤΕΕ (Ομοσπονδία Συλλόγων Εργαζομένων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδος), που συγκέντρωσε στοιχεία για εργατικά ατυχήματα και δυστυχήματα το 2023–2024. Ο Δρ Ανδρέας Στοϊμενίδης, πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας στην Εργασία, σημειώνει πως «η έρευνα δείχνει έκρηξη ατυχημάτων, κάτι που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα» και προσθέτει ότι τα συνδικάτα έχουν ήδη καταθέσει προτάσεις στην κυβέρνηση.
Χρησιμοποιώντας τον σύνθετο δείκτη ΘΥΒΜΑΣ Θερμοκρασία Υγρού Βολβού και Μαύρου Σφαιριδίου, που ενσωματώνει υγρασία, ηλιακή ακτινοβολία και άνεμο η μελέτη διαπίστωσε ότι τον Ιούλιο καταγράφεται το 14 % των θανατηφόρων ατυχημάτων, ποσοστό σχεδόν τετραπλάσιο σε σχέση με τον Ιανουάριο· συνολικά το καλοκαίρι αντιστοιχεί στο ένα στα τρία θύματα. Όταν ο μέσος μηνιαίος ΘΥΒΜΑΣ είναι έως 21 °C, γίνονται κατά μέσο όρο 16 θανατηφόρα ατυχήματα κάθε μήνα· με ΘΥΒΜΑΣ 22–27 °C αυξάνονται σε 20· και όταν υπερβαίνει τους 28 °C, κάθε αύξηση ενός βαθμού συνοδεύεται από επιπλέον 12 % θανάτους.
Ο ερευνητής Δρ Κωνσταντίνος Μάντζιος εξηγεί ότι η θερμική καταπόνηση ευθύνεται για αφυδάτωση, καρδιαγγειακή επιβάρυνση, μείωση μυϊκής δύναμης και διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος, γεγονός που αυξάνει τα λάθη και τις αργές αντιδράσεις. Επιπλέον, σε εργοτάξια και μεταφορές ο εξοπλισμός λειτουργεί ήδη στα όριά του, με αποτέλεσμα ο συνδυασμός ανθρώπου και μηχανής υπό πίεση να πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο.
Όσον αφορά το κόστος της πρόληψης, ο Δρ Στοϊμενίδης τονίζει ότι «η ανθρώπινη ζωή δεν κοστολογείται», όμως ακόμα και καθαρά οικονομικά, οι δαπάνες για αποζημιώσεις, απώλεια παραγωγικότητας και κοινωνική ασφάλιση ξεπερνούν κατά πολύ την επένδυση σε σκιερά στέγαστρα, ανεμιστήρες ή τακτικά διαλείμματα. Ο Δρ Φλουρής προσθέτει ότι διεθνείς μελέτες του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας δείχνουν απόδοση 1,2–1,4 ευρώ για κάθε ευρώ που επενδύεται στην πρόληψη θερμικής καταπόνησης.
Υπάρχει, όμως, ανάγκη για περισσότερα στοιχεία: προς το παρόν δεν γνωρίζουμε τις συνολικές εργατοώρες σε κάθε επίπεδο ΘΥΒΜΑΣ, ούτε μπορούμε να υπολογίσουμε τον κίνδυνο ανά εργαζόμενο. Τα διαθέσιμα δεδομένα καλύπτουν μόνο το 2023–2024, αλλά το στατιστικό σήμα είναι τόσο ισχυρό που δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Τέλος, οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι η αντιμετώπιση της εργασιακής θερμικής καταπόνησης είναι απαραίτητη για την προστασία των εργαζομένων και την ευημερία των εργοδοτών, καθώς μόνο το 10 % της έκθεσης στη θερμότητα καταγράφεται κατά τους καύσωνες· συνεπώς οι εργαζόμενοι μένουν απροστάτευτοι 9 στις 10 φορές αν δεν θεσπιστούν μόνιμα μέτρα πρόληψης.