Η Generation Z στην Ελλάδα, η πιο μορφωμένη και τεχνολογικά εξοικειωμένη γενιά των τελευταίων δεκαετιών, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα εργασιακό τοπίο γεμάτο αστάθεια, χαμηλές απολαβές και περιορισμένες προοπτικές. Η νέα πανελλαδική έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ αποκαλύπτει μια βαθιά κοινωνική αντίφαση: νέοι με υψηλή κατάρτιση και διεθνή προσανατολισμό εγκλωβίζονται σε συνθήκες που δεν τους επιτρέπουν να αξιοποιήσουν το δυναμικό τους.
Σύμφωνα με τα ευρήματα:
- Μόλις 20% των νέων ζουν μόνοι τους, ενώ το 45% παραμένει στο πατρικό τους.
- Το 70% δηλώνει ότι το εισόδημά του δεν καλύπτει ούτε τις βασικές ανάγκες.
- Το 62% εξαρτάται οικονομικά από τους γονείς του.
- Σχεδόν οι μισοί εργάζονται σε επαγγέλματα άσχετα με τις σπουδές τους.
- Το 72% δεν βλέπει προοπτικές στην Ελλάδα και 46% σκέφτεται να μεταναστεύσει.
Η ασυνέχεια μεταξύ εκπαίδευσης και απασχόλησης και η έλλειψη σύνδεσης της αγοράς εργασίας με την παραγωγή συνθέτουν ένα τοπίο που ωθεί τη νεολαία στην απογοήτευση και στο αίσθημα αδιεξόδου. Η Ελλάδα επενδύει συστηματικά στη μαζική ανώτατη εκπαίδευση, αλλά αδυνατεί να δημιουργήσει παραγωγικούς κλάδους ικανούς να απορροφήσουν το επιστημονικό δυναμικό της.
Η νέα γενιά απορρίπτει τα παλιά μοντέλα επιβίωσης τύπου «ό,τι δουλειά να ’ναι», ζητώντας νόημα, ισορροπία ζωής–εργασίας και ψυχική υγεία. Ωστόσο, η ελληνική αγορά εργασίας εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από ευελιξία χωρίς ασφάλεια, χαμηλές αμοιβές και αδύναμες θεσμικές εγγυήσεις.
Οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με τη Gen Z, που θα συνδυάζει:
- Αξιοπρεπείς μισθούς και ουσιαστική προστασία των εργαζομένων.
- Σύνδεση εκπαίδευσης και παραγωγής, με πρακτική άσκηση και επαγγελματική καθοδήγηση.
- Πολιτικές ψυχικής υγείας και δικαίωμα αποσύνδεσης.
- Προγράμματα συγκράτησης και επαναπατρισμού ταλέντων, ώστε να αποφευχθεί ένα νέο κύμα brain drain.
Η Ελλάδα, όπως καταλήγει η μελέτη, βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι: είτε θα αξιοποιήσει το πιο καταρτισμένο εργατικό της δυναμικό, είτε θα συνεχίσει να το βλέπει να μεταναστεύει, αναζητώντας στο εξωτερικό όσα δεν βρίσκει εδώ.